| Nummer:han025e | Datum:9 april 1543 | Überlieferung:Origineel | Fundstelle:H.A. Nienoord, inv.nr. 0025e |
Getuigenverklaring d.d. 9 April 1543, afgelegd door een aantal getuigen voor Ewe Grathema den buerrechter van Oldebert, op verzoek van Beetke van Ras-quert, wed. van Ewsum, over het bezoek in 1531 van Kar el van Gelre in Vredezvold in Oldebiierth, over de schenking van het erfelijk grietmanschap van Vredewold, over de vroegere wijze van kiezen van grietmannen aldaar.
Ewe Grathema, buerrechter yn 't Oldebuerer karspel, doe kont unde certificere yn ende vermyts dessen openen breeff (daer ick myt een hoefftmans breff to gedaget was)
dat voer mij yn 't gerychte persoenlijken synt gecomen ende erschijnen de eersamen Johan Luthyens umtrent lxx jaer olt, Tyalle Hymmersema lxx jaer, Rotthye
Sonnynge lxii(?), Johan Ebersema omtrent lxxiiii, Eneke Meetsma l jaer, Bonne Hymmersema l jaer, Datho Taynge xxxx jaer, Ype Syckema xlv jaer, Johan
Ottema xxxiii jaer, Dominicus Ottema xxx jaer olt synnede, egenarffde Vreesen geboeren yn Vredewolt ende to samende woenende yn 't Mydwoltmer kars-
pel, dorch versoeck der erentvester erber unde doechsamer vrouwe Beetke van Raswert, naeghelaten weduwe Van Eewszum, doer enen heren mandaet ghe-
daget ende geexamyneert ende een ytlijken insonderheyt de waerheyt affgefraget up de vrouwe Van Eewszum vors. overgegeven interrogata ende hebben>br /> voer mij getuget myt upgerychte vynger gestavets edes lijfflijck in den hyllygen ghesworen, dat hoer wyttych ende kundych ys dat de edel ende erentfesten
juncker Kaerle van Gelre indertijt stadtholder over Gronyngen ende der Ommelanden weer gekomen in Vredewolt in 't Oldebuerth umtrent xii jaer verleden up He-
melvaerts dach als men na[e ol]de gewoente de rechters plecht te besweren ende myt dochlijken woerd[en ...] begeven ende begeert van den egenerffden,
rechteren ende ingheseten [...] nae olde ghewoenten daer versamelt waren, dat se de vrouwe van Eews[zum vors. [hoeren] kynderen ende arven de grethenijen van
Vredewolt erfflijken tostaen, gonnen ende gheven wolden, sijne genedygen heren to wyllen ende to gevalle, sijn f. g. solde insonderheyt altijt sulxkes weder tegen de vors.
meente myt gueden [verstant?]. Daerup de pastoer myt de egenarffden, rechteren ende ingeseten hebben uut hoeren beraede goethwyllych dorch lyefft ende vrenschap
de up ghemelte [grethenije] van Vredewolt, der nae de vrouwe Van Ewszum, hoeren kynderen ende erffven erfflijck ende ewychlijck upghedragen ende overgegeven daerup
de juncker van Eewszum der gansser ghemeente yn allen karspelen ende herbreghen [sic] up dat beer weder toe voeren gaff se als [...]dryncken mochten ende de ghemeente be-
geerde van Meyt Bonnema dat he juncker Onno van Eewsum eens voer al den eedt der grethennije ewychlijken staven wolde, welck Meyt vors. myt consent ende
beleven des pastoers yn Oldeberth ende der ghemeente juncker Onno vors. den edt arfflijken ende ewychlijken eens voer alle daerup gestavet hadde ende tugede voerder
dat meester Otto, pastoer tho Mydwolde enen bezegelden breef van de vors. overgyffte der grethenijen up enen naemkundygen hyllygen dach voer sijne ghemeente ghe-
lesen hefft, daer den de ghemeente van Mydwolde bekande mede tovreden was ende voert aldaer van nyemants gestraffet. Ende voert was hem kundych dat alle de
ghemeent de hyr bynnen desse grethenije van Vredewold hoer heerden als lanth lygghen hebben (daer buerrechten up vallen mogen) ende buten der grethenije woennach-
tych synt, en hebben syck nyewarlde den egendoem mith de gyffte der grethenije becroent offte onderwonden, dan de pastoer yn 't Oldeberth de buerrechters ende
de ghemeente wonende bynnen de grethenije van Vredewolt, heb[bende] altijt den koer ende gyffte der vors. grethenije yn hoer macht gehat de to vergeven ende greetmans
to kesen to soe lange jaeren als hoer dat belevede, onbestraffet van uuthemschen. Ock was hoer kundych dat de uuthemschen om de koer ende gyfften der upghemelter
grethenijen nyeweerlde gebeden synt dan bijsonder hoer buerrecht als dat up hoer stede valt, daer se wal om ghebeden worden, want dat hem egen tokompt. Ock
was hem bewust dat de grethenije van Vredewolt up gh[enen] [seker] [...] valt, alsoe dat nemant seker seggen en [...] offt mach "Se kompt mij egen tho. Ick wyl
se dyt jaer offt [...] dat ander anstaende jaer [...] holden e[...]et en [...] gheven". [...] wanneer de egenarffden, rechters ende ingeseten enen greetman keesen wolden
ende se dan myt [...]ijker hant [...]werlijken [...]yfft over ene[...]nen konden myt we[...] [...]tye als dan [...] as[...]t Oldebert to [...]de selve bleeff greetman. In gelij-
ker forme ende maneer als voer[...] ys, hebben Geert Keme ende Johan Wyltens doer dat upghemelte [heren] mandaet, daer se myt voer rechte gedaget ende
vermaent weren, getuget ende lijfflijk [...] gestavets edts in den hyllygen ge[sworen dat] hoer alle d[e] vors. artyculen [kund]ych ende wytttych were gelijck voer yn [supra] daer-
van getuget ys, uutgheno[men] dat se den vors. breeff nyet hadden h[...] [...]. Unde Tyalle Hymmersma, Rotthye Sunnyn[ge], Johan Luthyens to Mydwolde [e]nde Johan
Ebersma hebben [...]oele voerder getuget dat oer wyttych ende kundych h[... ne]mant van den namen de yn dat regyster van Everhard[us] gescreven staet ende in de jurisdictie
van Vredewolt nyet [en woenach]tych synt ende hebben syck de gyffte der grethenije van Vredewolt nyet onderwonden [... [...t] hoer olderen soe veer hoer dencken
mochte en hed[de ...]ck [...] van hoeren voerolders nyet ghehort offte seggen [horen] dan Sycke Bennynge, doe he in Vredewolt [wo]ende, [...] wort hem de gyffte der gre-
thenije dorch [...]gheg[...] van den egenerffden, rychters ende yn[geseten] [gegeven] [end]e ock weder van hem genomen ende erven weder g[egev]en. In der gelijck Lubbert Gryp
den dat ock gegeven wort een jaer, doe he to Letterbuerth wonede [...] [...] ende Sycke Sunkumma in den gelijken van der vors. meente gegeven ys ge[...]
Ende daerna nam de el[e]meth [...] bynn[...] Hermen Benkumma [...] ende sprack [...]tet d[er] gemeente up [u]ns Heren Hemelvaertsdach omtrent [...]
l ende lx jaren verleden: "Gij vrij[g]en [...]men Sycke Su[...] [...] Hermen Benkumma, [de] een edel Vrese van goede olde stamme ghele-
[...]et [...], soe wyl wij hem nu [...] tot enen greet[man] [...]". [...] [gre]thenije Sycke Sunkuma [...] ende van de [...] Hermen Benk[uma] van den
egenerffden [etc.?] gegeven ende hadden altijt soe [...]en [...] enen ander weder gegeven, soe lange [...] gedencken [moc]hte ende
v[an] oeren olders gehoert hadden. Ende weer [...] [egenerffden,] rechters ende ingeseten ge[ge]ven, dat altijt vors. unde d[e] uutheemschen
[...]n [n]emaent bestraffet offte becroent weer [...]en [...]r [...]ed[...] hadde. In der selver forme als de veer [...] dese leste punct
voer getuget hebben, alsoe [...] [...]cke Tyassens ende Meyt Bonnema [...] ende hyrmede hebben dese dyt vors. tue[ge]nysse besloeten ende dusse vors. artyculen ende
punten voer [mij] Ewe Gratema, buerrechter, als boven[...] anno etc. xliii, den neghensten dach aprilis. In oerkunde der [waer]heit [daer] ick selver [gee]n zegel ende [sic!] voere, hebbe ick
ghebeden dach dem [er]afftigen [ende ...] heren mester E[gberto Marssema, pastoer tot Mydwolde,] ende [heren] Johan Hopper, pastoer yn 't Oldeberth [...] een ytlijcken [...] egen zegel
[to]t st[aerc]ker ende meerder [...] [beve]stenysse dusser certyf[icat...] [...] [...]en dat wij pastoe[rs vors. v]oer E[wen] Gratema] voerger[uer]de begeerte
ende bede gheerne gedaen hebben ende unsen zege[l] [...] sijn bijsunderlijken [...] dussen open breeff ghehang[en]. In 't jaer uns Heren dusent vijffhundert
ende dreenveertych, den [...]tynden dach aprilis.
dat voer mij yn 't gerychte persoenlijken synt gecomen ende erschijnen de eersamen Johan Luthyens umtrent lxx jaer olt, Tyalle Hymmersema lxx jaer, Rotthye
Sonnynge lxii(?), Johan Ebersema omtrent lxxiiii, Eneke Meetsma l jaer, Bonne Hymmersema l jaer, Datho Taynge xxxx jaer, Ype Syckema xlv jaer, Johan
Ottema xxxiii jaer, Dominicus Ottema xxx jaer olt synnede, egenarffde Vreesen geboeren yn Vredewolt ende to samende woenende yn 't Mydwoltmer kars-
pel, dorch versoeck der erentvester erber unde doechsamer vrouwe Beetke van Raswert, naeghelaten weduwe Van Eewszum, doer enen heren mandaet ghe-
daget ende geexamyneert ende een ytlijken insonderheyt de waerheyt affgefraget up de vrouwe Van Eewszum vors. overgegeven interrogata ende hebben>br /> voer mij getuget myt upgerychte vynger gestavets edes lijfflijck in den hyllygen ghesworen, dat hoer wyttych ende kundych ys dat de edel ende erentfesten
juncker Kaerle van Gelre indertijt stadtholder over Gronyngen ende der Ommelanden weer gekomen in Vredewolt in 't Oldebuerth umtrent xii jaer verleden up He-
melvaerts dach als men na[e ol]de gewoente de rechters plecht te besweren ende myt dochlijken woerd[en ...] begeven ende begeert van den egenerffden,
rechteren ende ingheseten [...] nae olde ghewoenten daer versamelt waren, dat se de vrouwe van Eews[zum vors. [hoeren] kynderen ende arven de grethenijen van
Vredewolt erfflijken tostaen, gonnen ende gheven wolden, sijne genedygen heren to wyllen ende to gevalle, sijn f. g. solde insonderheyt altijt sulxkes weder tegen de vors.
meente myt gueden [verstant?]. Daerup de pastoer myt de egenarffden, rechteren ende ingeseten hebben uut hoeren beraede goethwyllych dorch lyefft ende vrenschap
de up ghemelte [grethenije] van Vredewolt, der nae de vrouwe Van Ewszum, hoeren kynderen ende erffven erfflijck ende ewychlijck upghedragen ende overgegeven daerup
de juncker van Eewszum der gansser ghemeente yn allen karspelen ende herbreghen [sic] up dat beer weder toe voeren gaff se als [...]dryncken mochten ende de ghemeente be-
geerde van Meyt Bonnema dat he juncker Onno van Eewsum eens voer al den eedt der grethennije ewychlijken staven wolde, welck Meyt vors. myt consent ende
beleven des pastoers yn Oldeberth ende der ghemeente juncker Onno vors. den edt arfflijken ende ewychlijken eens voer alle daerup gestavet hadde ende tugede voerder
dat meester Otto, pastoer tho Mydwolde enen bezegelden breef van de vors. overgyffte der grethenijen up enen naemkundygen hyllygen dach voer sijne ghemeente ghe-
lesen hefft, daer den de ghemeente van Mydwolde bekande mede tovreden was ende voert aldaer van nyemants gestraffet. Ende voert was hem kundych dat alle de
ghemeent de hyr bynnen desse grethenije van Vredewold hoer heerden als lanth lygghen hebben (daer buerrechten up vallen mogen) ende buten der grethenije woennach-
tych synt, en hebben syck nyewarlde den egendoem mith de gyffte der grethenije becroent offte onderwonden, dan de pastoer yn 't Oldeberth de buerrechters ende
de ghemeente wonende bynnen de grethenije van Vredewolt, heb[bende] altijt den koer ende gyffte der vors. grethenije yn hoer macht gehat de to vergeven ende greetmans
to kesen to soe lange jaeren als hoer dat belevede, onbestraffet van uuthemschen. Ock was hoer kundych dat de uuthemschen om de koer ende gyfften der upghemelter
grethenijen nyeweerlde gebeden synt dan bijsonder hoer buerrecht als dat up hoer stede valt, daer se wal om ghebeden worden, want dat hem egen tokompt. Ock
was hem bewust dat de grethenije van Vredewolt up gh[enen] [seker] [...] valt, alsoe dat nemant seker seggen en [...] offt mach "Se kompt mij egen tho. Ick wyl
se dyt jaer offt [...] dat ander anstaende jaer [...] holden e[...]et en [...] gheven". [...] wanneer de egenarffden, rechters ende ingeseten enen greetman keesen wolden
ende se dan myt [...]ijker hant [...]werlijken [...]yfft over ene[...]nen konden myt we[...] [...]tye als dan [...] as[...]t Oldebert to [...]de selve bleeff greetman. In gelij-
ker forme ende maneer als voer[...] ys, hebben Geert Keme ende Johan Wyltens doer dat upghemelte [heren] mandaet, daer se myt voer rechte gedaget ende
vermaent weren, getuget ende lijfflijk [...] gestavets edts in den hyllygen ge[sworen dat] hoer alle d[e] vors. artyculen [kund]ych ende wytttych were gelijck voer yn [supra] daer-
van getuget ys, uutgheno[men] dat se den vors. breeff nyet hadden h[...] [...]. Unde Tyalle Hymmersma, Rotthye Sunnyn[ge], Johan Luthyens to Mydwolde [e]nde Johan
Ebersma hebben [...]oele voerder getuget dat oer wyttych ende kundych h[... ne]mant van den namen de yn dat regyster van Everhard[us] gescreven staet ende in de jurisdictie
van Vredewolt nyet [en woenach]tych synt ende hebben syck de gyffte der grethenije van Vredewolt nyet onderwonden [... [...t] hoer olderen soe veer hoer dencken
mochte en hed[de ...]ck [...] van hoeren voerolders nyet ghehort offte seggen [horen] dan Sycke Bennynge, doe he in Vredewolt [wo]ende, [...] wort hem de gyffte der gre-
thenije dorch [...]gheg[...] van den egenerffden, rychters ende yn[geseten] [gegeven] [end]e ock weder van hem genomen ende erven weder g[egev]en. In der gelijck Lubbert Gryp
den dat ock gegeven wort een jaer, doe he to Letterbuerth wonede [...] [...] ende Sycke Sunkumma in den gelijken van der vors. meente gegeven ys ge[...]
Ende daerna nam de el[e]meth [...] bynn[...] Hermen Benkumma [...] ende sprack [...]tet d[er] gemeente up [u]ns Heren Hemelvaertsdach omtrent [...]
l ende lx jaren verleden: "Gij vrij[g]en [...]men Sycke Su[...] [...] Hermen Benkumma, [de] een edel Vrese van goede olde stamme ghele-
[...]et [...], soe wyl wij hem nu [...] tot enen greet[man] [...]". [...] [gre]thenije Sycke Sunkuma [...] ende van de [...] Hermen Benk[uma] van den
egenerffden [etc.?] gegeven ende hadden altijt soe [...]en [...] enen ander weder gegeven, soe lange [...] gedencken [moc]hte ende
v[an] oeren olders gehoert hadden. Ende weer [...] [egenerffden,] rechters ende ingeseten ge[ge]ven, dat altijt vors. unde d[e] uutheemschen
[...]n [n]emaent bestraffet offte becroent weer [...]en [...]r [...]ed[...] hadde. In der selver forme als de veer [...] dese leste punct
voer getuget hebben, alsoe [...] [...]cke Tyassens ende Meyt Bonnema [...] ende hyrmede hebben dese dyt vors. tue[ge]nysse besloeten ende dusse vors. artyculen ende
punten voer [mij] Ewe Gratema, buerrechter, als boven[...] anno etc. xliii, den neghensten dach aprilis. In oerkunde der [waer]heit [daer] ick selver [gee]n zegel ende [sic!] voere, hebbe ick
ghebeden dach dem [er]afftigen [ende ...] heren mester E[gberto Marssema, pastoer tot Mydwolde,] ende [heren] Johan Hopper, pastoer yn 't Oldeberth [...] een ytlijcken [...] egen zegel
[to]t st[aerc]ker ende meerder [...] [beve]stenysse dusser certyf[icat...] [...] [...]en dat wij pastoe[rs vors. v]oer E[wen] Gratema] voerger[uer]de begeerte
ende bede gheerne gedaen hebben ende unsen zege[l] [...] sijn bijsunderlijken [...] dussen open breeff ghehang[en]. In 't jaer uns Heren dusent vijffhundert
ende dreenveertych, den [...]tynden dach aprilis.
x
| Archiv | Groninger Archieven |
|---|---|
| Bestand | H.A. Nienoord |
| Zugangsnummer | 626 |
| Inventarnr. | 0025e |
| Jahr | 1543 |
| Datumcode | 0904 |