| Nummer:han025f | Datum:9 april 1543 | Overlevering:Origineel | Vindplaats:H.A. Nienoord, inv.nr. 0025f |
Getuigenverklaring d.d. 9 April 1543, afgelegd door een aantal ingezetenen van Marum voor Ewe Grathema, betreffende dezelfde punten als in han025e, doch meer betreffende het bezoek aan Nuis.
Ick Ewe Grathema, buerrechter yn Oldebuer kerspel, doe kondt ende certificeer yn ende vermyds dessen openne breeff (daer ick myt een hoefftmansbreeff to gedaget was) dat
voer mij in 't gherychte persoenlijcken synt eerschenen de ersame Itzke Tyaers, oldt wesende 54 jaer, Berent Keysers, 50 jaer, Roleeff Bruns, omtrent 60 jaer, Lubbe Renckema
33 jaer, Pebke Bernts, 50 jaer, Ipe Thema, 30 jaer, Hermen Bernts, omtrent 60 jaer, Jelle Ytzkens, 50 jaer olt, egheneerffden Vresen, geboren yn Vrewoldt ende wonnende tosamen yn
Marynmer kerspel, dorych voersouk der erbaren, doechsamer vrouwe, nagelaten wedewe Tho Eusum doer een heren mandaet gedaget ende examinert unde een yder in
sunderheyt de waerheyt affgevraget op der vrouwen vors. overgegeven artikelen unde hebben voer mij getuget myt upgerychte vyngeren, lijfflijken gestavedes edes in den
hyllegen geswaren dat hoer wyttich ende kundych is daer bij, an ende over synt gewest dat de edele, erentfeste juncker Kaerle, in der tijt stadtholder over Gronynghen ende der Om-
landen, weer ghekomen in Vredewolt in Nuesmer kerspel op de stede daer men nae older gewonte de rechten plecht to besweren op ons [Her]en Hemelvarts dach omtrent
twalleff jaer verleden. Unde heefft myt doechlicken guden waerden voergegeven unde begert van den egheneerffden, rychters ende ingeseten gelijck sije daer na older gewonte op dat
mael versammelt weren dat sije der vrouwen Van Euwsum, hoeren kynderen ende erven de gretenie van Vredewolt tostaen, gunnen ende geven wolden sijnen ghenedyghen
heren to gevalle ende toe eren syn f. g. solden altijt solxs weder tegens de gemeente myt genaden versehen. Daerup de egheneerffden, rychters ende ingeseten boven geroert
hebben uut hoeren beraet guetwyllych doer gunst ende fruntscap der vrouwen Van Euwsum, hoeren kynderen ende erven, de gretenie vors. eerfflijck ende ewelijck upgedragen
ende overgegeven daer Harke Ydema, de olde Hylle Hayens, Hemke Harkema, Haye Reyts, Sywert Fossema, Haye Lamberts ende meer anderen van den oldesten juncker Kaerle vors.
de hant op geven unde de anderen gemene umstanders steken tosamen eendrachtelijken hoer handt op yn de lucht ende repen: "Ya, ya, dat belevet uns allen wal", ende
begeerden van juncker Kaerle daervan segel ende breve. Ende de gemeente vors. begeerde van Harken Ydema dat hije juncker Onnen up de vors. gyfften der gretenijen den
eedt eens voer alle wolde staven, dat Harke Ydema uut cranckheyt des hoeffdes als dat seer schudde ende oeck Vrees sprack ende sijn sprake weecklijck was, alsoe dat
juncker Kaerle hem nyet wal verstaen kunde ende juncker Kaerle solxs van Hylle Hayens begeerde te doen, dat Hylle vors. doer bede van juncker Kaerle ende der vors. gemeente
dede ende stavede juncker Onnen daerup eerfflijck unde ewelijke eens voer alle den edt, daer de gemeente op begerende was van juncker Onnen een halleff jaerscat-
tynge dese noch van achteren weren, voer hoer uutleggen ende betalen wolde, dat juncker Onne vors. an nam ende betaelt hadde, soewal voer den rijken als voer den armen,
ende juncker Onne vors. gaff in allen kerspelen ende herborghen der gemeente beers genoych daer up to verdryncken. Ende vorder bekanden de vors. tuegen dat heer Jacob, der Van
Eusum cappelaen, weer gekomen up enen hyllegen dach bynnen Marum in Roleff Bruens huis, daer de egheneerffden van Marum ende oeck dat meeste deell van Nortwijck
bij den anderen weren unde heefft aldaer presentert twe breve allens van de gyffte der gretenie inholdenne, besegelt van juncker Kaerle bovenges., de van heer Sywert,
hoeren pastoer, ende oeck van heer Jacob twe offte dremael voer den vors. egeneerffden, rychteren ende gemeente gelesen worden ende een yder man belevede de breve wal ende hadden
nyet gehoert dat de breve aldaer van emants becroent offt bestrafft weer worden, dan sommygen hadden gesacht sije wolden wal dat daer yn stonde dat men nemantz
dagen solde uut dat westerdeel yn 't oesterdeel, daer heer Jacob up gesacht hadde dat dye Van Eusum solden hoer dat artickel, als se dat begeren weren, myt een transfyx doer
den breeff trecken, daer de egheneerffden bovenges. etc. den breeff up anfengen ende heer Sywert, hoer pastoer, in bewarynge bevolen op to sluten yn de kerk feste. Ende
voert was haer kundych dat alle degenne de hyr bynnen desse gretenie van Vredewolt hoer heerden off landen hebben lyggen (daer buerechten up vallen) ende buten der
gretenie wonachtych synt en hebben syck newerlde den eghendom noch de gyffte der gretenie becronet offt onderwonden, dan de egeneerffden, rychters ende
ingesethen vors. hebben altijt den koer ende gyffte der gretenie vors. in hoer macht gehadt, de to vergeven ende greetmans to kesen to soe lange jaren als hoer dat ghe-
leeffde, unbestrafft van uuthemschen. Ock was hoer kundych dat de uuthemschen om den koer offt gyffte der gretenie upgemelt newerlde ghebeden synt
dan bijsunder hoer buerecht als dat op hoer stede valdt daer sije wal umgeleden werden want dat hoer eghen to kumpt. Vorder was hoer kundijch ende
wyttych dat de gretenie eergemelt op geen secker heerd en valdt also dat nemant secker seggen kan, "Se kumpt mij eghen tho. Ick wyl sije dyt jaer offt op ander
anstaende jaeren selver holden ende nyet en wechgeven." In allens opgemelt soe veer als hoer gedencken mochte. Ende tugeden vorder dat hoer wyttych ende
kundych is dat nemant van de namen de yn dat reyster van Everhardo gescreven staen ende in der gretenie vors. nyet wonachtych synt sije noch hoer olders de gre-
tenie van Vredewolt syck hebben onderwonden, soe veer hoer dencken mochte, ende hebben oeck anders van hoer voerolders nyet gehort dan de egeneerffden,
rychters ende ingesethen hadden alle wegen de gretenie vergeven de hoer beleeffde. Ende vorder was Eve Hemkens kundych dat de egeneerffden, rychters ende inge-
sethen der vrouwen Van Eusum, hoeren kynderen ende erven dorch gunst ende fruntscap de gretenie eerfflijck ende ewelijck tostaen, gegunt ende gegeven hadden
dat he geseen ende ghehoert daer bij, an ende over ghewest hadde omtrent twalleff jaer verleden. Ende hadde mede van beer gedruncken ende van dat halve jaer scattyn-
ghe sijn anpart ghenoten, dat juncker Onne voer de gemeente betaelt hadde en wijder en hadde he van der saeke nyet ontholden. Hyrmede mede hebben dusse
vors. tugen hoer tugenisse besloten up dusse vors. artikelen ende puncten voe mij, Ewe Gratema, buerechter als bovenges., anno etc. xliii, den negensten dach aprilis. In oorkunde der
waerheyt, soe ick selver geen segel en voer, hebbe ick ghebeden dem eerafftyngen, geleerden mester Otten Knassens, pastoer to Mydtwolde ende heer Johan Hopper, pastoer in 't Olde-
buert, dat een ittelijck sijen eghen segel tot stercker ende meerder bevestenysse dusser certificatie voer mij an dussen open breeff hangen wolden. Dat wij pastoeren vors.
doer Ewen Gratema voegeroerde begeerte ende bede geerne ghedaen hebben ende unse segelen een ittelijck sijn besunderen beneden an dussen open breeff ghehangen.
In 't jaer unses Heren dusent vijffhundert ende dreeenvyertych, den sestyenden dach aprilis
voer mij in 't gherychte persoenlijcken synt eerschenen de ersame Itzke Tyaers, oldt wesende 54 jaer, Berent Keysers, 50 jaer, Roleeff Bruns, omtrent 60 jaer, Lubbe Renckema
33 jaer, Pebke Bernts, 50 jaer, Ipe Thema, 30 jaer, Hermen Bernts, omtrent 60 jaer, Jelle Ytzkens, 50 jaer olt, egheneerffden Vresen, geboren yn Vrewoldt ende wonnende tosamen yn
Marynmer kerspel, dorych voersouk der erbaren, doechsamer vrouwe, nagelaten wedewe Tho Eusum doer een heren mandaet gedaget ende examinert unde een yder in
sunderheyt de waerheyt affgevraget op der vrouwen vors. overgegeven artikelen unde hebben voer mij getuget myt upgerychte vyngeren, lijfflijken gestavedes edes in den
hyllegen geswaren dat hoer wyttich ende kundych is daer bij, an ende over synt gewest dat de edele, erentfeste juncker Kaerle, in der tijt stadtholder over Gronynghen ende der Om-
landen, weer ghekomen in Vredewolt in Nuesmer kerspel op de stede daer men nae older gewonte de rechten plecht to besweren op ons [Her]en Hemelvarts dach omtrent
twalleff jaer verleden. Unde heefft myt doechlicken guden waerden voergegeven unde begert van den egheneerffden, rychters ende ingeseten gelijck sije daer na older gewonte op dat
mael versammelt weren dat sije der vrouwen Van Euwsum, hoeren kynderen ende erven de gretenie van Vredewolt tostaen, gunnen ende geven wolden sijnen ghenedyghen
heren to gevalle ende toe eren syn f. g. solden altijt solxs weder tegens de gemeente myt genaden versehen. Daerup de egheneerffden, rychters ende ingeseten boven geroert
hebben uut hoeren beraet guetwyllych doer gunst ende fruntscap der vrouwen Van Euwsum, hoeren kynderen ende erven, de gretenie vors. eerfflijck ende ewelijck upgedragen
ende overgegeven daer Harke Ydema, de olde Hylle Hayens, Hemke Harkema, Haye Reyts, Sywert Fossema, Haye Lamberts ende meer anderen van den oldesten juncker Kaerle vors.
de hant op geven unde de anderen gemene umstanders steken tosamen eendrachtelijken hoer handt op yn de lucht ende repen: "Ya, ya, dat belevet uns allen wal", ende
begeerden van juncker Kaerle daervan segel ende breve. Ende de gemeente vors. begeerde van Harken Ydema dat hije juncker Onnen up de vors. gyfften der gretenijen den
eedt eens voer alle wolde staven, dat Harke Ydema uut cranckheyt des hoeffdes als dat seer schudde ende oeck Vrees sprack ende sijn sprake weecklijck was, alsoe dat
juncker Kaerle hem nyet wal verstaen kunde ende juncker Kaerle solxs van Hylle Hayens begeerde te doen, dat Hylle vors. doer bede van juncker Kaerle ende der vors. gemeente
dede ende stavede juncker Onnen daerup eerfflijck unde ewelijke eens voer alle den edt, daer de gemeente op begerende was van juncker Onnen een halleff jaerscat-
tynge dese noch van achteren weren, voer hoer uutleggen ende betalen wolde, dat juncker Onne vors. an nam ende betaelt hadde, soewal voer den rijken als voer den armen,
ende juncker Onne vors. gaff in allen kerspelen ende herborghen der gemeente beers genoych daer up to verdryncken. Ende vorder bekanden de vors. tuegen dat heer Jacob, der Van
Eusum cappelaen, weer gekomen up enen hyllegen dach bynnen Marum in Roleff Bruens huis, daer de egheneerffden van Marum ende oeck dat meeste deell van Nortwijck
bij den anderen weren unde heefft aldaer presentert twe breve allens van de gyffte der gretenie inholdenne, besegelt van juncker Kaerle bovenges., de van heer Sywert,
hoeren pastoer, ende oeck van heer Jacob twe offte dremael voer den vors. egeneerffden, rychteren ende gemeente gelesen worden ende een yder man belevede de breve wal ende hadden
nyet gehoert dat de breve aldaer van emants becroent offt bestrafft weer worden, dan sommygen hadden gesacht sije wolden wal dat daer yn stonde dat men nemantz
dagen solde uut dat westerdeel yn 't oesterdeel, daer heer Jacob up gesacht hadde dat dye Van Eusum solden hoer dat artickel, als se dat begeren weren, myt een transfyx doer
den breeff trecken, daer de egheneerffden bovenges. etc. den breeff up anfengen ende heer Sywert, hoer pastoer, in bewarynge bevolen op to sluten yn de kerk feste. Ende
voert was haer kundych dat alle degenne de hyr bynnen desse gretenie van Vredewolt hoer heerden off landen hebben lyggen (daer buerechten up vallen) ende buten der
gretenie wonachtych synt en hebben syck newerlde den eghendom noch de gyffte der gretenie becronet offt onderwonden, dan de egeneerffden, rychters ende
ingesethen vors. hebben altijt den koer ende gyffte der gretenie vors. in hoer macht gehadt, de to vergeven ende greetmans to kesen to soe lange jaren als hoer dat ghe-
leeffde, unbestrafft van uuthemschen. Ock was hoer kundych dat de uuthemschen om den koer offt gyffte der gretenie upgemelt newerlde ghebeden synt
dan bijsunder hoer buerecht als dat op hoer stede valdt daer sije wal umgeleden werden want dat hoer eghen to kumpt. Vorder was hoer kundijch ende
wyttych dat de gretenie eergemelt op geen secker heerd en valdt also dat nemant secker seggen kan, "Se kumpt mij eghen tho. Ick wyl sije dyt jaer offt op ander
anstaende jaeren selver holden ende nyet en wechgeven." In allens opgemelt soe veer als hoer gedencken mochte. Ende tugeden vorder dat hoer wyttych ende
kundych is dat nemant van de namen de yn dat reyster van Everhardo gescreven staen ende in der gretenie vors. nyet wonachtych synt sije noch hoer olders de gre-
tenie van Vredewolt syck hebben onderwonden, soe veer hoer dencken mochte, ende hebben oeck anders van hoer voerolders nyet gehort dan de egeneerffden,
rychters ende ingesethen hadden alle wegen de gretenie vergeven de hoer beleeffde. Ende vorder was Eve Hemkens kundych dat de egeneerffden, rychters ende inge-
sethen der vrouwen Van Eusum, hoeren kynderen ende erven dorch gunst ende fruntscap de gretenie eerfflijck ende ewelijck tostaen, gegunt ende gegeven hadden
dat he geseen ende ghehoert daer bij, an ende over ghewest hadde omtrent twalleff jaer verleden. Ende hadde mede van beer gedruncken ende van dat halve jaer scattyn-
ghe sijn anpart ghenoten, dat juncker Onne voer de gemeente betaelt hadde en wijder en hadde he van der saeke nyet ontholden. Hyrmede mede hebben dusse
vors. tugen hoer tugenisse besloten up dusse vors. artikelen ende puncten voe mij, Ewe Gratema, buerechter als bovenges., anno etc. xliii, den negensten dach aprilis. In oorkunde der
waerheyt, soe ick selver geen segel en voer, hebbe ick ghebeden dem eerafftyngen, geleerden mester Otten Knassens, pastoer to Mydtwolde ende heer Johan Hopper, pastoer in 't Olde-
buert, dat een ittelijck sijen eghen segel tot stercker ende meerder bevestenysse dusser certificatie voer mij an dussen open breeff hangen wolden. Dat wij pastoeren vors.
doer Ewen Gratema voegeroerde begeerte ende bede geerne ghedaen hebben ende unse segelen een ittelijck sijn besunderen beneden an dussen open breeff ghehangen.
In 't jaer unses Heren dusent vijffhundert ende dreeenvyertych, den sestyenden dach aprilis
x
| Archief | Groninger Archieven |
|---|---|
| Fonds | H.A. Nienoord |
| Toegangsnummer | 626 |
| Inventarisnr. | 0025f |
| Jaar | 1543 |
| Datumcode | 0904 |