Schiedsrichter aus ganz Friesland, darunter auch die Aebte mehrerer Ostfriesischer Klöster, schlichten den zwischen Friesland und der Stadt Groningen entbrannten Streit, und treffen Bestimmungen über das Wergeld, sowie über die Münze

In nomine Domini. Amen, Nos arbitratores sive amicabiles compositores super discordiis, exortis inter Frisones, ex parte una, et civitatem Groniensem, ex altera, et eorum complices, videlicet abbaten de Furswarth. Luidinghakerka, de Lidlum, de Florido Campo, de Clarocampo, de Orto sancte Marie, de Dockum, de Adewarth, de Merna, de Rotthum, de Werum, de Bure, de Feldwerth, de Menterna, de Tedinghen, de Syle, de scola Dei, prepositi de Berghum, de Gaemmynghum, de Hasca, de Bono Claustro, de Cusemaria, de Sceldwalda, de Pallemar, de Asterlo, de Longna, commendatores de Werphum, de Ieminghen, decani de Ostergo, de Bordego, de Emeda, de Loppersum, prior de Backefene, quoque layci, Tydericus Eltekeman de Borendego, Tyadbodus Rumberti, Enghelbertus Liubbingga, Henricus Koninga, Iohannes Haykingha, Hermannus Andela, dominus Iohannes de Thrynda, de Stellinghewarf, Scoterewarf et Osterse, dominus Liubbo de Octo Parochiis, Baldinghus Eninghe de Hurum, domini Eppo et Beneko de Fredewalda, Liudolphus Obbeman, Liudwardus Ayndys, Hero Heimers, Folperus, decanus de Erla, [*] Aylewardus Mensena, Hayo Erningha; de Threnthia, dominus Hinricus de Elede, dominus Stephanus de Slen, Everhardus Godswini, Iacobus de Carnpis, Rodolfus Pype, Hermannus Scultinghe, Ocko Swartewold, Liudolfus Peppinghe, Rodolfus de Winde, Rodolfus Oldhusinghe, Iohannes Dyedelinghe, et Bolo de Westerple, in quos dicta discordia fuerat finaliter compromissa, iuramento utriusque partis, ut nostre starent ordinationi, prenominatorum accedente consensu, ad perpetuam rei memoriam notum facimus tam presentibus, quam futuris, quod nos, communicato consilio utriusque partis, ob bonum pacis et concordie ordinavimus et promulgavimus inviolabiliter observandum: Inprimis, ut Gronienses, ob honorem Frisonum, murum sue civitatis lapideurn, ab Ebbedingheporte[*] inclusive usque ad turrim proximiorem ad occidentalem portam Buteringheporte[*] etiam inclusive, Gronienses destruant funditus, cum omnibus suis intermediis, et ligneus murus cum portis ligneis reparetur. Item sex castra, videlicet castrum Wicheri, filii Enonis. Nicolai et Everardi Beyers, et Alleke Folkerdingh, et Alleke, relicte Hugonis Calmers, et Barwoldi Calmers, et Liudulphi Buningh, quoad tectum et supremam munitionem humilientur. Item de dampnis, incendiis, captivitatibus, et rapinis, sive in aquis, sive in terris, quocunque modo perpetratis, in civitate, seu extra civitatem, quelibet pars suis dampnificatis satisfaciat competenter; quod de religiosis, et tam intra civitatem, quam extra, volumus observari; sed de pecuniis, quas Gronienses extorserunt a captivis Frisonum, reddant Gronienses Frisonibus trecentas marcas sterlingorum in terminis inferius anotatis. Item omnes fideiussores, pro captivis positi, et ipsi captivi, si qui fuerint, sint liberi et soluti. Item de homicidiis Gronienses persolvant Frisonibus rnille marcas sterlingorum, et heredibus occisorum in castro Hinrici, Curtingh, pro emenda et omnibus dampnis, ibidem qualitercunque perpetratis, similiter, ex parte Frisonum, mille marcas sterlingorum; quod si predicti heredes et amici, in iurisdictione Threnthie, vel in iurisdictione Gronighe, nunc vel in posterum commorantes, hiis noluerint contentari, ordinavimus, ut nullus Frisonurn, seu Drenthonum, aut Groniensium, ipsis, vel alicui ipsorum, prestet auxilium quoquomodo, nec aliquis terrarum predictarum, vel Groniensium, ipsos, vel aliquos ipsorum, in suam recipient munitionem, aut modo aliquo defensabit. Si quis vero contrarium fecerit, destructionem domus sue, sustinebit, et penam centum marcarum sterlingorum noverit so incurrisse; de qua pena sex viciniores de consanguinitate ipsius, qui hanc nostram pronunciationem renuerit observare, pro ipso respondebunt; quam quidem penam, ei quis in Frisia commiserit, Frisones inter se dividant secundum consuetudinem hactenus in suis locis observatam; si vero predicta pena in Groninge, vel in Drenthia commissa fuerit, Gronienses cum Drenthonibus ipsam dividant inter se, secundum ipsorum consuetudinem antiquitus observatam; quod si amici occisorum predictorum in urbe predicta predictam summam pecuniarum recipere recusaverint, eadem summa heredibus occisorum Frisie persolvatur, et tertia pars summe memorate in proximo festo Michaelis, sequens tertia pars eodem die sequentis anni, et reliqua tertia pars anno sequenti revoluto, sicut et relique partes arbitratorum consilio dividantur. Item ordinavimus, ut quilibet sua bona, sua iura, et iurisdictiones habeat, sicut de iure, tempore mote litis huiusmodi, in civitate et extra possidebat, quod etiam de Adolpho, et suis nepotibus et heredibus eorundem, volumus observari. Item omnia bona religiosorum mobilia in civitate, per Gronienses occupata, que adhuc, tempore compositionis edicte, salva reperta fuerint et conservata, secundum iuramenta quatuor burgimagistrorum, ad antiquos et veros possessores libere revertantur. Item libertatem Frisonum, Gronienses cum Frisonibus, contra quoscunque dominos communiter tueantur, prout arbitratoribus concorditer videbitur expedire. Item si quis propter vindictam inter partes predictas in iniuriam nostre compositionis aliquem occiderit, centum marce sterlingorum occisi heredibus persolvantur; si vero per infortunium, vel alio casu in conflictu, sedecim marcas sterlingorum occisor solvat pro wergeldo seu emenda legitimo heredi. Item Gronienses eandem mensuram et pondus in omnibus tribuant Frisonibus et Drenthonibus, qualem vel quantam recipiunt ab eisdem. Item Gronienses cum Frisonibus et Drenthonibus plicht observabunt, prout in literis, super hoc confectis, plenius continetur. Item in forecaep cuiuscunque rei, emende vel vendende, et in concambio auri vel argenti, Gronienses Frisonibus et Drenthonibus fraudem et dolum seu impedimentum non facient aliquale. Item quilibet pro commodo suo faciet aqueductus vel reparet, prout ipsi ac suis magis videbitur expedire. Item si quis hospitum in Groninge ad quatuor dies moram traxerit, et quemquam de Frisonibus, vel Drenthonibus, seu Groniensibus, aut quamcunque aliam personam, occiderit, mutilaverit, vulneraverit, captivaverit, seu spoliaverit, et reversus ibidem ultra moram traxerit, hospes suus, seu communitas civitatis pro ipso respondebit, nisi per principalem fuerit satisfactum; alioquin nullus de Drenthia, vel Groninge, vel de Frisia, ipsum defensabit sub pena destructionis domus sue et centum marcarum sterlingorum persolvendarum iudicibus, in quorum iurisdictione forefactum fuerit perpetratum. Item munitionem factam in loco, qui dicitur Gronenbargha, Frisones destruant, et in eundem statum reducant, in quo ipsum invenerunt, in quo, sub pena centum marcarum sterlingorum a supradictis partibus, permanebit. Item omnis controversia inter Frisones et Drenthones, tempore istius belli orta, sub eadem compositione penitus conquiescat. Item, si aliqua dubia orta fuerint in premissis, per sinistras adinventiones aliquorum, dubietatis interpretatio apud nos arbitratores permanebit, secundum canonum legitimas sanctiones. Item ordinavimus, quod quolibet anno, dominica proxima post festum corporis Christi, conveniant in domo consulum in Groninghe, quatuor iudices de Hunisgonia, quatuor de Fivelgonia, quatuor de Westeramethe, quatuor de Drenthia, et quatuor burgimagistri in Groninghe, cum abbate de Adewart, et abbate de Werum, vel per duas personas, ad hoc per ipsos deputatas, ad examinandam monetam, et de eadem ordinandum et statuendum salubriter, prout utilitas circumiacentium terrarum exigit et requirit. Item hanc nostram promulgationem volumus publicari quolibet anno, dominica die post festum corporis Christi supradicta. Si quis hanc nostram compositionem ausu temerario infringere presumpserit quoquomodo, indignationem onmium Frisonum, Drenthonum et Groniensium, et poenam centum marcarum sterlingorum se noverit incurrisse ipso facto. In quorum omnium testimonium et rei geste perpetuam memoriam, sigilla terrarum Frisie, Hunsegonie, Fivelgonie, Drenthie, Gronighe, Fredewald, Langewald, Hummerke, et de Octo Parochiis, hiis presentibus sunt appensa. Datum et pronunciatum apud Sylawerth, anno Domini M^o CCC^o tricesimo octavo, in commemoratione beati Pauli; quoque nus ceteri compromissores seu arbitratores supradicti contenti sumus sigillis supradictis.

x

x

Fonds	Ostfriesisches Urkundenbuch, I
Fol.nr.	S. 58
Nr	57
Olim	Gedr. 'naar den oorspronkelijken brief in de Ommelander Archiven, Doose G. Nr. 1,' bei Driessen, monumenta Groningana I. p. 127, [S. 144 ff. steht eine Uebersetzung aus alter Zeit 'oude vertaling'.] ferner bei v. Schwartzenberg Charterboek I. S. 195, und v. Idsinga , het Staatsrecht der vereenigden Nederlanden. Leeuwarden 1758 S. 409.
Jaar	1338
Datumcode	ComPau

x

x

Materiaal	papier

x

Edities	E. Friedländer, Ostfriesisches Urkundenbuch I (Emden 1878), nr. 57