| Nummer:ogd0509 | Datum:9 sept. 1361 | Overlevering:Editie | Vindplaats:Oorkondenboek Groningen en Drenthe, nr. 509 |
De overheden van Westergo, Oostergo, Humsterland, Hunsingo, Fivelgo het Oldambt, Reiderland, Eemsgo, Brokmerland en die van de stad Groningen hernieuwen voor de tijd van zes jaren de bepalingen, vroeger bij den Upstalboom vastgesteld, met bijvoeging van enige andere.
In Dei nomine amen. Nos, gretmanni ac judices Westergo, Ostergo, prepositure Hum-mercensis, Hunsgo, Fiolgo, Aldammecht, Reydensis, Emesgonie ac
Brocmanie et consoles
in Groningge, cum ceteris judicibus, partibus Frisie, nobis, ut debent, adherere volentibus pro utilitate Frisonice libertatis, cum prelatis et
clericis nostris in Groningge congregati, omnes articulos confederacionis et pacis, contentos in presenti litera, cui hec presens cedula est
transfixa et sigillis nostrarum terrarum sigillata, quos articulos predecessores nostri in Upstallingisbame conceperunt et ordinaverunt ,
decrevimus nunc resuscitare, innovare et ratificare et approbamus in hiis scriptis cum addicione paucorum articulorum ad sex annos, a data
presentium continue et immediate sequentes, firmiter observandos. Primus articulus additus est iste, quod quicunque commiserit homicidium et non
satisfecerit de wergeldo sed profugando transierit ad alienam terram inter terras nostras jam dictas et ibidem detentus fuerit, si tunc amici
interfecti conquerantur in terra, ubi homicida detinetur, extunc detentor illius homicide debet ipsum amovere infra octo dies immediate
sequentes, aut solvet pro eo amicis interfecti XL marcas antiquas et totidem judicibus illius districtus. Item quicunque detinet aliquem
aposthotam et, si publice ammonitus, ut ipsum ammoveat, infra idem tempus non amoverit, condempnabitur judicibus sui districtus ac conventui suo
in XL marcas antiquas, et idem detentor respondebit de omni forefacto, quod talis aposthota, quamdiu secum est, perpetrabit; nec monasterium seu
conventus, a quo talis aposthota exivit, ad aliquam teneatur emendam de quocunque delicto, per dictum aposthotam in sua aposthasia perpetrato,
nec eciam conventus suus emendam petat de tali aposthota de quibuscunque offensis suis illatis. Item tertius articulus additus, quod omnes
grettnani singulorum districtuum Zelandie cum uno judice et uno prelato seu clerico ydoneo singulis annis in octava beati Johannis Baptiste in
Groningge compareant et causas pro utilitate communi pertractent nec sine communi consilio negocio infecto recedant: contrarium facientes penam
XX marcarum singulis Zelandiis persolvant. Item quod singuli districtus terrarum suos iudices eligant secundum consuetudinem suam, hachtenus in
suis districtibus observatam. Item quod nec consules in Groningge nec aliqui terrarum predictarum debeant detinere aliquem proscriptum alicujus
loci, postquam judicibus illius loci, ubi proscriptus moratur, fuerit publicatum, sub pena XX marcarum antiquarum. Item nemo Frisonum teneatur
ad aliquod theoloneum insolitum et inconsuetum in Zelandiis supradictis. Item sexto, si alicui Zelandie sive in orientali parte Frisie sive
occidentali aut meridionali seu australi parte de Zelandiis supradictis, aliqua evidens necessitas gravatione vel inpugnatione, in prejudicium
Frisonice libertatis et minus juste, contigerit imminere, tunc omnes alie Zelandie, per nuncios ydoneos et literas patentes in adjutorium
evocate, a die evocationis de propinquo infra octo dies et de longinquo infra quatuordecim dies consiliando, auxiliando et manu armata
defendendo sub pena ducentarum marcarum antiquarum, singulis Zelandiis applicandarum, ad talem Zelandiam inpugnatam vel inpugnandam convenire
debent et comparere ac ibidem stare et manere non omittant ad tantum tempus, quod talis Zelandia, cui necessitas imminet, sit defensa et adjuta,
et nemo abinde recedere debet nisi de communi consilio et unanimi omnium Zelandiarum, ibidem existentium et perdurantium, et non venientes
nichilominus ad id faciendum compellentur. Item septimo, si aliqua questio contigerit oriri de aliquo vel aliquibus articulo vel articulis in
aliqua Zelandia de predictis, in hiis literis principalibus et transfixis non expresso vel expressis, de tali vel talibus unaqueque regio
gaudebit suis privilegiis et constitucionibus specialibus aut consuetudinibus solids laudabilibus et honestis, juri tamen non inimicis. Datum,
actum, confederatum et transfixum ac sigillatum sub sigillis nostrarum terrarum predictarum, anno Domini MCCC sexagesimo primo in crastina
Nativitatis beate Marie virginis gloriose .
Brocmanie et consoles
in Groningge, cum ceteris judicibus, partibus Frisie, nobis, ut debent, adherere volentibus pro utilitate Frisonice libertatis, cum prelatis et
clericis nostris in Groningge congregati, omnes articulos confederacionis et pacis, contentos in presenti litera, cui hec presens cedula est
transfixa et sigillis nostrarum terrarum sigillata, quos articulos predecessores nostri in Upstallingisbame conceperunt et ordinaverunt ,
decrevimus nunc resuscitare, innovare et ratificare et approbamus in hiis scriptis cum addicione paucorum articulorum ad sex annos, a data
presentium continue et immediate sequentes, firmiter observandos. Primus articulus additus est iste, quod quicunque commiserit homicidium et non
satisfecerit de wergeldo sed profugando transierit ad alienam terram inter terras nostras jam dictas et ibidem detentus fuerit, si tunc amici
interfecti conquerantur in terra, ubi homicida detinetur, extunc detentor illius homicide debet ipsum amovere infra octo dies immediate
sequentes, aut solvet pro eo amicis interfecti XL marcas antiquas et totidem judicibus illius districtus. Item quicunque detinet aliquem
aposthotam et, si publice ammonitus, ut ipsum ammoveat, infra idem tempus non amoverit, condempnabitur judicibus sui districtus ac conventui suo
in XL marcas antiquas, et idem detentor respondebit de omni forefacto, quod talis aposthota, quamdiu secum est, perpetrabit; nec monasterium seu
conventus, a quo talis aposthota exivit, ad aliquam teneatur emendam de quocunque delicto, per dictum aposthotam in sua aposthasia perpetrato,
nec eciam conventus suus emendam petat de tali aposthota de quibuscunque offensis suis illatis. Item tertius articulus additus, quod omnes
grettnani singulorum districtuum Zelandie cum uno judice et uno prelato seu clerico ydoneo singulis annis in octava beati Johannis Baptiste in
Groningge compareant et causas pro utilitate communi pertractent nec sine communi consilio negocio infecto recedant: contrarium facientes penam
XX marcarum singulis Zelandiis persolvant. Item quod singuli districtus terrarum suos iudices eligant secundum consuetudinem suam, hachtenus in
suis districtibus observatam. Item quod nec consules in Groningge nec aliqui terrarum predictarum debeant detinere aliquem proscriptum alicujus
loci, postquam judicibus illius loci, ubi proscriptus moratur, fuerit publicatum, sub pena XX marcarum antiquarum. Item nemo Frisonum teneatur
ad aliquod theoloneum insolitum et inconsuetum in Zelandiis supradictis. Item sexto, si alicui Zelandie sive in orientali parte Frisie sive
occidentali aut meridionali seu australi parte de Zelandiis supradictis, aliqua evidens necessitas gravatione vel inpugnatione, in prejudicium
Frisonice libertatis et minus juste, contigerit imminere, tunc omnes alie Zelandie, per nuncios ydoneos et literas patentes in adjutorium
evocate, a die evocationis de propinquo infra octo dies et de longinquo infra quatuordecim dies consiliando, auxiliando et manu armata
defendendo sub pena ducentarum marcarum antiquarum, singulis Zelandiis applicandarum, ad talem Zelandiam inpugnatam vel inpugnandam convenire
debent et comparere ac ibidem stare et manere non omittant ad tantum tempus, quod talis Zelandia, cui necessitas imminet, sit defensa et adjuta,
et nemo abinde recedere debet nisi de communi consilio et unanimi omnium Zelandiarum, ibidem existentium et perdurantium, et non venientes
nichilominus ad id faciendum compellentur. Item septimo, si aliqua questio contigerit oriri de aliquo vel aliquibus articulo vel articulis in
aliqua Zelandia de predictis, in hiis literis principalibus et transfixis non expresso vel expressis, de tali vel talibus unaqueque regio
gaudebit suis privilegiis et constitucionibus specialibus aut consuetudinibus solids laudabilibus et honestis, juri tamen non inimicis. Datum,
actum, confederatum et transfixum ac sigillatum sub sigillis nostrarum terrarum predictarum, anno Domini MCCC sexagesimo primo in crastina
Nativitatis beate Marie virginis gloriose .
x
| Fonds | Oorkondenboek Groningen en Drenthe |
|---|---|
| Nr | 509 |
| Olim | Naar het origineel in het rijksarchief te Groningen (Reg. 1361, no. 1), hoog 21, breed 38 cm. Ook gedrukt bij van Mieris, III, blz. 128; Schwartzenberg, I, blz. 225; van Idsinga, blz. 437; Driessen, blz. 229; Friedländer, Ostfr. Urkundenbuch, I, S. 85; v. Richthofen, Rechtsq., I, S. 109 en Untersuchungen, I, S. 291. |
| Jaar | 1361 |
| Datumcode | cNatMar |
x
Andere afschriften: dss213d, dss220k, oar027, oar027a, oar7891e001, oar7951e001, oar8011e001, rnr0760i, rnr0833am, rnr44761e001 en vsg1039338.
x
| Commentaar | Van de acht zegels, die aan het stuk hebben gehangen, zijn nog zes bewaard, nl. die van Westergoo, Oostergoo, Humsterland, Hunsingoo, Fivelgoo (met contrazegel) en Groningen (met contrazegel). Het derde zegel is rond, vertoont drie kerken, 1, 2, de bovenste met rond koor; randschrift: S. VNIVERSITATIS TERE HVMERKE. |
|---|