| Nummer:ogd0704 | Datum:1 mei 1382 | Overlevering:Editie | Vindplaats:Oorkondenboek Groningen en Drenthe, nr. 704 |
Het klooster van Aduard, de zijlvesten van Lieuwerderwolde en die van Peize, Roden en Foxwolde sluiten een overeenkomst over de Aduarder zijl.
In den name Goedes , amen. Wy , abbat ende covent to Adewert , ziilvestene van Lyuwer-derwolde ende ziilvestene van Peyse , Roeden ende
Fockeswolde , doen cundich allen luden , de desen brief
sellen sien of horen lesen , dat wy van den zyle , de Adewerder ziil gheheten is , ende van den diepe , dat tot den voers. ziil gaet , hebben
overeenghedraghen by rade wiser lude , alse hierna
ghescreven staet in desen brieve. Int eerste , dat wy desen voers. ziil , den wy te zamene legghende hebben in der stede , de Arbere gheheten
is , meenlike sellen te zamene holden heel , dicht ende vaste , ende hoedene van allen luden ; ende wat cost , de hierna daerop gaet to hoedene,
te makene ende te wedermakene, ende van allen stucken, de daeran vallen mogen to des zyles bederve ende nutticheyt, daer sellen wy, abbat ende
covent to Adewert, to ghelden een derdendeel, ende wy, ziilvestene van Lyuwerderwolde, dat ander derdendeel, ende wy, ziilvestene van Peyse,
Roeden ende Fockeswolde, dat derde derden-deel , sonder alderhande wedertale. Voertmeer so sellen wy kyesen neghen ziilrechters, dat covente van
Adewerde dre, de ziilvestene van Lyuwerderwolde dre, ende de ziilvestene van Peyse, Roeden ende Fockeswolde dre; ende dese voers. neghen
ziilrechters sellen zweren in den heyleghen, dat sy verwaren sellen desen voers. ziil ende al, dat daerin roeren mach to des zyles nutticheyt
ende bederve, een jaer lanc, alse sy beste cunnen ende moghen; ende dese voers. neghen ziilrechters sellen machtich wesen van der meenre
ziilvestene weghen to doen ende te laten van enigherhande zaken, de daerin roeren moghen, to des zyles nutticheyt ende bederve. Voertmeer so
sellen dese voers. neghen ziilrechters ende wy mitter mener ziilvestene te zamene comen op Avinghesloet alle jaer, des naesten Zonendaghes na
sinte Wolburghe dach in de Meye; ende daer sellen dese voers. neghen ziilrechters kyesen neghen andere ziilrechters, alse voers. is, de daer
zweren sellen dat naeste jaer voert den voers. ziil te verwaren, alse voers. is, elc rechter by ene pene van enen olden scilde; ende wen sy
daerto kyesen, de sel daerto zweren, by dren olden scilden elken persone te broke; ende enich persoen, de onhoerich sitten wolde ende dat recht
nyet ontfanghen en wolde, de sel dese voers. broke betalen to den naesten werve, de daernaest begrepen wert, by den anderen penninghe te broke;
ende dede hy des nyet, so moghen dese voers. ziilrechters penden ute synen goede also vele, alse hy ghebroken hevet, sonder enigherhande
wedertale; ende nochtan so sel deselve persoen daerto zweren by synen erve, dat hy in de ziilvestene legghen hevet, dat recht te verwaren, alse
voers. is. Voertmeer sellen de olde ziilrechters den nyen ziilrechters rekeninghe doen bynnen achte daghen daerna, dat de nye gezworen hebben,
elc rechter by enen olden scilde te broke. Ende is dat zake, dat dese voers. ziilrechters enigherhande schot begrypen te zamene te brenghen to
des ziils behoef, dat sel men te zamene brenghen by den daghe, den sy setten; ende alsoe meneghen dach, alse dit voers. schot ontholden wert, so
sellen deghene breken, de dat ontholden, to elken achte daghen van elken tien schillinghen enen schillinc; ende welke die ziilrechters dat
versumenden, dat sy dit voers. schot nyet te zamen en brengen, alse voers. is, ende den voers. broke nyet en betalen, so moghen de andere
ziilrechters hoer goet besetten ende becummeren, waer het comet, bynnen den ziilvesten of buten de ziilvestene sonder horen evelenmoet, voer
alsovele alse sy ghebroken hebben. Voertmeer, wat daghe of werve dese voers. ziilrechters setten, de sel elc derdendeel holden by thwalef olde
groete te broke; ende den voers. broke te betalen to den naesten werve, den dese voers. ziilrechters setten by den anderen penninc te broke,
ende voer dese voers. broke so sellen dese voers. ziilrechters de schuldeghen manen, dat sy voldoen. Ende is dat zake, dat sy dan nyet en
betalen, so moghen dese voers. ziilrechters penden ute horen goede, dat in de ziilvestene gheleghen is, alsovele alse sy ghebroken hebben ende
nyet meer, uteghesproken des coventes goed van Adewert bynnen Drentschen lantrechte. Ende waert zake, dat enich man aldusdane voers. pendinghe
weren wolde met macht, wat hem dan ghedaen worde, dat sel wesen wanboete, ende wat hy weder doet, dat sal wesen vierboete. Ende waer dat zake,
dat enich van desen voers. ziilrechters noetzaken dede, dat sy dese voers. werve nyet holden en mochten, so moghen sy enen anderen in horen
stede setten. Ende waer dat zake, dat den voers. zyle noetzaken anlaghe, so moghen dese voers. ziilrechters ene hoghere pene daerop setten. Ende
alle werve sel men holden op den rechten middaghe, ende we te late quame, de sel halve broke gheven, noetzaken uteghesproken, de dat by horen
ede bytugen willen. Voertmeer so sel alle man vrede hebben to den werve, in den werve ende van den werve, waer de voers. ziilrechters werve
setten. Ende alse de ziilvestene to den zyle te doen hebben, ende worde daer enich man doetgheslaghen, dat God verbiede, den sel men ghelden met
sestich olde scilden, ende den rechters dertich olde scilden te broke. Worde daer oec enich man ghewondet, den sel men boeten ende beteren, alse
het boert by den manghelde. Ende waer dat zake, dat daer een rechter gheslaghen worde of ghewondet, God verlaets, of syne bode of syne gheselle
of der ziilvestene werclude, dat sel wesen dubbelt ghelt ende dubbelde boete; ende alle manghelt ende boete ende broke met ghelde te betalen to
dren tyden in den jare, na der tiit, dat de daet gheschiet is. Ende wat den beserichden to boete boren mach, so sellen dese voers. rechters half
alsovele te broke hebben. Ende enich man, de brecachtich worde in desen voers. puncten, alse van vechtinghe, den sellen wy, met der mener
ziilvestene, daerto dwinghen, dat hy voldoe, alsolanghe alse hy dat hevet; ende en mach hy nyet voldoen, so sellen voldoen ses syne naeste
maghe, de in den ziilvestene gheseten siin. Ende mit desen voers. ghelde en is den vrenden ghene soene gedaen, beholden alle gheestelike
personen hores gheestelikes rechtes hierenboven. Voertmeer dat enich man buten onser ziilvestene enighen persone van onser ziilvestene voers.
mishandelde in enigherhande wiis, wanneer de ziilvestene tezamen siin, dat sellen wy elc den anderen helpen keren met onser macht bynnen dren
maenden na der claghe. Ende waert zake, dat wy den claghere nyet en helpen, alse voers. is, so sellen wy met der mener ziilvestene den claghere
synen schade belegghen. Voertmeer ist zake, dat enich man met soeden den anderen worpe of met anderen dinghen, of met water sprenkelde, daer de
ziilvestene te zamen siin, de sel breken jheghen den claghere enen olden groten ende den rechters enen olden groeten. Voertmeer wanneer dese
voers. neghen ziilrechters werck holden to den voers. zyle, ende enich ziilrechter syne volle werclude daer nyet en hevet, alse de ziilrechters
onder hem begrepen hebben, so sel hy voer elken wercman gheven elkes daghes enen olden groten ende voer elken spade enen olden groten, eer de
sonne ondergaet, by den anderen penninck te broke; ende den broke mach hy dubbelt penden van den schuldeghen sonder enigherhande wedertale.
Voertmeer so sellen wy, ziilvestene, alghemeenlike setten enen beschedenen man met menen rade op den ziil, de den zyle hoede nachtes ende
daghes, ende de ons voersegghe, eer den zyle schade schye. Ende waert zake, dat hem enich man mijsdede, dat willen wy met der mener ziilvestene
helpen keren, als voers. is. Dese voers. puncten hebben wy begrepen stede ende vaste to holden dre jaer lanc na data deses brieves beholden
elken manne synes rechtes na olden brieven, de wy ondertusken hebben, uteghesproken al arghelist ende nye vonde. In orkunde so hebben wy, abbat
ende covent to Adewert, onses coventes zeghel an desen brief ghehanghen. Ende want wy, ziilvestene van Lyuwerderwolde ende ziilvestene van
Peyse, Roeden ende Fockeswolde voers., selve ghene zeghele en hebben, so hebben wy ghebeden Reynolde, here van Covorde, knape, ende dat lant van
Drenthe ende den borghermeesteren ende rade van Groninghen desen brief over ons to bezeghelen. Ende wy, Reynolt, here van Covorde, knape, ende
dat lant van Drenthe, om bede wille der ziilvestene voers. so hebben wy onses landes zeghel van Drenthe, ende wy, borghermestere ende raed van
Groninghen, onser stad zeghel an desen brief ghehanghen. Ghegheven int jaer ons Heren dusent drehondert thwe ende tachtich op sinte Wolburghe
dach in de Meye.
Fockeswolde , doen cundich allen luden , de desen brief
sellen sien of horen lesen , dat wy van den zyle , de Adewerder ziil gheheten is , ende van den diepe , dat tot den voers. ziil gaet , hebben
overeenghedraghen by rade wiser lude , alse hierna
ghescreven staet in desen brieve. Int eerste , dat wy desen voers. ziil , den wy te zamene legghende hebben in der stede , de Arbere gheheten
is , meenlike sellen te zamene holden heel , dicht ende vaste , ende hoedene van allen luden ; ende wat cost , de hierna daerop gaet to hoedene,
te makene ende te wedermakene, ende van allen stucken, de daeran vallen mogen to des zyles bederve ende nutticheyt, daer sellen wy, abbat ende
covent to Adewert, to ghelden een derdendeel, ende wy, ziilvestene van Lyuwerderwolde, dat ander derdendeel, ende wy, ziilvestene van Peyse,
Roeden ende Fockeswolde, dat derde derden-deel , sonder alderhande wedertale. Voertmeer so sellen wy kyesen neghen ziilrechters, dat covente van
Adewerde dre, de ziilvestene van Lyuwerderwolde dre, ende de ziilvestene van Peyse, Roeden ende Fockeswolde dre; ende dese voers. neghen
ziilrechters sellen zweren in den heyleghen, dat sy verwaren sellen desen voers. ziil ende al, dat daerin roeren mach to des zyles nutticheyt
ende bederve, een jaer lanc, alse sy beste cunnen ende moghen; ende dese voers. neghen ziilrechters sellen machtich wesen van der meenre
ziilvestene weghen to doen ende te laten van enigherhande zaken, de daerin roeren moghen, to des zyles nutticheyt ende bederve. Voertmeer so
sellen dese voers. neghen ziilrechters ende wy mitter mener ziilvestene te zamene comen op Avinghesloet alle jaer, des naesten Zonendaghes na
sinte Wolburghe dach in de Meye; ende daer sellen dese voers. neghen ziilrechters kyesen neghen andere ziilrechters, alse voers. is, de daer
zweren sellen dat naeste jaer voert den voers. ziil te verwaren, alse voers. is, elc rechter by ene pene van enen olden scilde; ende wen sy
daerto kyesen, de sel daerto zweren, by dren olden scilden elken persone te broke; ende enich persoen, de onhoerich sitten wolde ende dat recht
nyet ontfanghen en wolde, de sel dese voers. broke betalen to den naesten werve, de daernaest begrepen wert, by den anderen penninghe te broke;
ende dede hy des nyet, so moghen dese voers. ziilrechters penden ute synen goede also vele, alse hy ghebroken hevet, sonder enigherhande
wedertale; ende nochtan so sel deselve persoen daerto zweren by synen erve, dat hy in de ziilvestene legghen hevet, dat recht te verwaren, alse
voers. is. Voertmeer sellen de olde ziilrechters den nyen ziilrechters rekeninghe doen bynnen achte daghen daerna, dat de nye gezworen hebben,
elc rechter by enen olden scilde te broke. Ende is dat zake, dat dese voers. ziilrechters enigherhande schot begrypen te zamene te brenghen to
des ziils behoef, dat sel men te zamene brenghen by den daghe, den sy setten; ende alsoe meneghen dach, alse dit voers. schot ontholden wert, so
sellen deghene breken, de dat ontholden, to elken achte daghen van elken tien schillinghen enen schillinc; ende welke die ziilrechters dat
versumenden, dat sy dit voers. schot nyet te zamen en brengen, alse voers. is, ende den voers. broke nyet en betalen, so moghen de andere
ziilrechters hoer goet besetten ende becummeren, waer het comet, bynnen den ziilvesten of buten de ziilvestene sonder horen evelenmoet, voer
alsovele alse sy ghebroken hebben. Voertmeer, wat daghe of werve dese voers. ziilrechters setten, de sel elc derdendeel holden by thwalef olde
groete te broke; ende den voers. broke te betalen to den naesten werve, den dese voers. ziilrechters setten by den anderen penninc te broke,
ende voer dese voers. broke so sellen dese voers. ziilrechters de schuldeghen manen, dat sy voldoen. Ende is dat zake, dat sy dan nyet en
betalen, so moghen dese voers. ziilrechters penden ute horen goede, dat in de ziilvestene gheleghen is, alsovele alse sy ghebroken hebben ende
nyet meer, uteghesproken des coventes goed van Adewert bynnen Drentschen lantrechte. Ende waert zake, dat enich man aldusdane voers. pendinghe
weren wolde met macht, wat hem dan ghedaen worde, dat sel wesen wanboete, ende wat hy weder doet, dat sal wesen vierboete. Ende waer dat zake,
dat enich van desen voers. ziilrechters noetzaken dede, dat sy dese voers. werve nyet holden en mochten, so moghen sy enen anderen in horen
stede setten. Ende waer dat zake, dat den voers. zyle noetzaken anlaghe, so moghen dese voers. ziilrechters ene hoghere pene daerop setten. Ende
alle werve sel men holden op den rechten middaghe, ende we te late quame, de sel halve broke gheven, noetzaken uteghesproken, de dat by horen
ede bytugen willen. Voertmeer so sel alle man vrede hebben to den werve, in den werve ende van den werve, waer de voers. ziilrechters werve
setten. Ende alse de ziilvestene to den zyle te doen hebben, ende worde daer enich man doetgheslaghen, dat God verbiede, den sel men ghelden met
sestich olde scilden, ende den rechters dertich olde scilden te broke. Worde daer oec enich man ghewondet, den sel men boeten ende beteren, alse
het boert by den manghelde. Ende waer dat zake, dat daer een rechter gheslaghen worde of ghewondet, God verlaets, of syne bode of syne gheselle
of der ziilvestene werclude, dat sel wesen dubbelt ghelt ende dubbelde boete; ende alle manghelt ende boete ende broke met ghelde te betalen to
dren tyden in den jare, na der tiit, dat de daet gheschiet is. Ende wat den beserichden to boete boren mach, so sellen dese voers. rechters half
alsovele te broke hebben. Ende enich man, de brecachtich worde in desen voers. puncten, alse van vechtinghe, den sellen wy, met der mener
ziilvestene, daerto dwinghen, dat hy voldoe, alsolanghe alse hy dat hevet; ende en mach hy nyet voldoen, so sellen voldoen ses syne naeste
maghe, de in den ziilvestene gheseten siin. Ende mit desen voers. ghelde en is den vrenden ghene soene gedaen, beholden alle gheestelike
personen hores gheestelikes rechtes hierenboven. Voertmeer dat enich man buten onser ziilvestene enighen persone van onser ziilvestene voers.
mishandelde in enigherhande wiis, wanneer de ziilvestene tezamen siin, dat sellen wy elc den anderen helpen keren met onser macht bynnen dren
maenden na der claghe. Ende waert zake, dat wy den claghere nyet en helpen, alse voers. is, so sellen wy met der mener ziilvestene den claghere
synen schade belegghen. Voertmeer ist zake, dat enich man met soeden den anderen worpe of met anderen dinghen, of met water sprenkelde, daer de
ziilvestene te zamen siin, de sel breken jheghen den claghere enen olden groten ende den rechters enen olden groeten. Voertmeer wanneer dese
voers. neghen ziilrechters werck holden to den voers. zyle, ende enich ziilrechter syne volle werclude daer nyet en hevet, alse de ziilrechters
onder hem begrepen hebben, so sel hy voer elken wercman gheven elkes daghes enen olden groten ende voer elken spade enen olden groten, eer de
sonne ondergaet, by den anderen penninck te broke; ende den broke mach hy dubbelt penden van den schuldeghen sonder enigherhande wedertale.
Voertmeer so sellen wy, ziilvestene, alghemeenlike setten enen beschedenen man met menen rade op den ziil, de den zyle hoede nachtes ende
daghes, ende de ons voersegghe, eer den zyle schade schye. Ende waert zake, dat hem enich man mijsdede, dat willen wy met der mener ziilvestene
helpen keren, als voers. is. Dese voers. puncten hebben wy begrepen stede ende vaste to holden dre jaer lanc na data deses brieves beholden
elken manne synes rechtes na olden brieven, de wy ondertusken hebben, uteghesproken al arghelist ende nye vonde. In orkunde so hebben wy, abbat
ende covent to Adewert, onses coventes zeghel an desen brief ghehanghen. Ende want wy, ziilvestene van Lyuwerderwolde ende ziilvestene van
Peyse, Roeden ende Fockeswolde voers., selve ghene zeghele en hebben, so hebben wy ghebeden Reynolde, here van Covorde, knape, ende dat lant van
Drenthe ende den borghermeesteren ende rade van Groninghen desen brief over ons to bezeghelen. Ende wy, Reynolt, here van Covorde, knape, ende
dat lant van Drenthe, om bede wille der ziilvestene voers. so hebben wy onses landes zeghel van Drenthe, ende wy, borghermestere ende raed van
Groninghen, onser stad zeghel an desen brief ghehanghen. Ghegheven int jaer ons Heren dusent drehondert thwe ende tachtich op sinte Wolburghe
dach in de Meye.
x
| Fonds | Oorkondenboek Groningen en Drenthe |
|---|---|
| Nr | 704 |
| Olim | Naar het origineel in het rijksarchief te Groningen (Reg. 1382, no. 4), hoog 29, breed 37 cm. Ook gedrukt, naar een oud ms., bij Driessen, blz. 356, beter blz. 707. |
| Jaar | 1382 |
| Datumcode | Walbur |