Nachdem dem Pfarrer zu Arle von den Butjadingern zwar Genüge geschehen, dieselben später jedoch wieder seine Rechte gekränkt haben, droht der Abt von Menterna den Uebelthätern mit den schwersten Kirchenstrafen.

Frater Boynghus abbas fratrum conventus in Menterna[*] ordinis Cysterciensis Monasteriensis dyocesis, iudex unicus cause parcium infrascriptarum et partibus infrascriptis a sede apostolica specialiter deputatus, venerabilibus viris dominis Boykoni curato in Waddenze, Edeboldo curato in Byrhove, Dodekoni curato in Langwerden et Yelderico prebendato in Blexen[*] universisque aliis ac singulis ecclesiarum parrochialium, capellarum et altarium rectoribus ceterisque presbyteris, curatis et non curatis, clericis et notariis publicis per civitates et dyoceses Bremensem et Monasteriensem ac alias ubilibet constitutis, ad quos seu ad quem presens nostrum mandatum pervenerit salutem in Domino et mandatis nostris ymmo verius apostolicis firmiter obedire. Cum nos iam dudum auctoritate apostolica, ut in autentico desuper confecto ad instanciam honorabilis domini Almari curati parochialis ecclesie in Erle dicte Bremensis dyocesis nonnullos excommunicatorios et interdictorios debite exequtos fulminavirnus processus in et contra personas infrascriptas, videlicet Ackam Ykesna, Rymardum Mynnekesna, Yoleff Howesna, item Hamet et Ryxt sorores, item Hallam to Grathavurda, Rycmarum Fere, Herynghum Ywaldi et Nanekam filium eins, Hayam Hammerga et Sibet filium eius, Syadam Pekinga, Boykam Eylingam, Bolekam Uffana, pro et ex eo, quod eidem domino Almaro iamdiu retroactis temporibus propria temeritate vi et violenter contra Deum et iustitiam detinuissent et adhuc, quamvis sepius per eundem dominum Almarum requisiti, nonnulla predia et bona immobilia in grave animarum suarum detinerent periculum; qui quidem violenti detentores per nos ut premittitur auctoritate apostolica excommunicati et interdicti tandem ad cor redierunt cum eodem domino Almaro super impetitis per eum prediis, huris eorundem ac omnibus aliis universis et singulis sue dissencionis articulis undecunque eciam subortis amicabiliter composuerunt et ipsa predia per dictum dominum Almarum impetita una eum pollicitacione solucionis hurarum in presencia omnium iudicum et aliorum plurimorum fidedignorum terre sive districtus Butjade libera, quita et inoccupanda temporibus perpetuis ipsi domino Almaro suisque legitimis successoribus vel aliis, quibus ipse post suam mortem ea assignaverit, prout hec et alia in quibusdam literis autenticis desuper confectis et sigillo universitatis termini Buetjade munitis plenius continentur, dimiserunt et bona fide neque per se neque per interpositas personas se de huiusmodi prediis contra voluntatem dicti domini Almani vel suorum heredum de cetero intromissuros solempni stipulacione sposponderunt. Sed iam prout in nostram voce querula, noticiam per dictum dominum Almarum est deductum, qualiter premissi Acka Ykesna, Rymardus Mynnekesna, Yoleff Howesna etc. more canino ad vomitum reversi, cum quod semel placuit amplius displicere non deberet, ipsa eadem predia premissis onmibus non obstantibus propria temeritate in gravem Dei offensam, suarum animarum formidabile periculum, et dicti domini Almari dampnum non modicum et preiudicium iterato occupare, detinere et suis usibus pro libito voluntatis sue applicare non formidant. Peciit igitur conquerens premissus sibi per nos auctoritate apostolica in premissis de oportuno remedio provideri. Quapropter vobis universis et singulis ad presencium exequcionem requisitis in virtute sancte obediencie et sub pena suspensionis late sententie a divinis trina tantum et canonica monicione premissa districte auctoritate qua fungimur precipiendo mandamus, quatinus statim visis et intellectis presentibus accedatis, quo propter hoc fuerit accedendum et accedere fueritis requisiti vel alter vestrum requisitus, et moneatis dictos Ackam Ykesna, Rymardum Mynnekesna, Yoleff Howesna, Hamet et Ryxt sorores, Hallam to Grathawurda, Rycmarum Fere, Herynghum Ywalda et Nanekam filium eius, Hayam Hammergha et Sybet filium eius, Syadam Pekingha, Boykam Eylingam, Bolekam Uffana omnipotentis Dei et sue proprie salutis immemores, quos et nos hiis presentibus auctoritate apostolica monemus et requirimus, ut infra, novem dies vestram et nostram moniciones immediate sequentes eadem predia, de quibus in littera composicionis desuper confecta, cum huris et aliis ipsis prediis adherentibus, premisso domino Almaro suisque successoribus libera, quita et inoccupata sub pena mille scudatorum Francie quovis semoto impedimento dimittant, neque se ulterius aliquo quesito colore, quominus ipse dominus Almarus suique successores eisdem prediis libere uti valeant, intromittere presumant. Alioquin ipsos premissos Ackam Ykesna, Rymardum Mynnekesna, Yoleff Howesna, Hamet et Ryxt sorores, Hallam to Grathavurda, Rycmarum Fere, Herynghum Ywalda et Nanekam filium eius, Hayam Hammergha et filium eius, Syadam Pekingha, Boykam Elingam et Bolekam Uffana violentos invasores, quos ut videtur divinus timor a malo non revocat, et eorum quemlibet huiusmodi nostris mandatis salutaribus non parentes vel non parentem, dictis novem diebus, quos eisdem pro termino assignamus peremptorio, elapsis, auctoritate qua supra in hiis scriptis excommunicamus, quos extunc de ambonibus ecclesiarum vestrarum singulis diebus dominicis et festivis inter missarum sollempnia populique astancia auctoritate apostolica et ab omnibus Christi fidelibus tamquam dyaboli membra in quolibet humanitatis solacio evitandos sub pena premissa publice excommunicatos denuncietis et teneatis, quousque humiliter penitendo ad sacrosancte nostris ecclesie a qua peccando deviarunt meruerint redire unionem et absolucionis beneficium optinere. Et si, quod absit, huiusmodi excommunicationis sententiam cunctis Christi fidelibus formidabilem per alios novem dies premissos immediate sequentes animis suis sustinuerunt indurati, extunc prout exnunc ecclesias et parochias, in quibus ipsi violenti invasores sic per nos ut premittitur excommunicati degunt et morantur, Dei nomine invocato, auctoritate apostolica supponimus interdicto; que interdicta publice nuncietis et teneatis ac eorundem locorum curatis et presbiteris sub pena premissa huiusmodi insinuetis mandatum, ne ignorancie velamen apud Deum et homines colorare pretendant; finaliter in omni forma premissa moneatis iuratos terre Buetjayda, quos vobis actor premissus duxerit in specie notificandos, quos et nos sub penis premissis monemus et requirimus, ut iuxta formam composicionis et literarum desuper confectarum infra quindecim dies monicionem vestram immediate sequentes dicto domino Almaro graviter de ipsis super non servata fide conquerenti, de huris prediorum suorum hucusque neglectis satisfaciant vel saltem iuxta literale testimonium tocius terre sigillo roboratum ipsos violentos prediorum detentores ad dimittenda predia cum solucione hurarum iuxta communem estimacionem terre prout sposponderunt quantocius compellant, alioquin noverint se et eorum quemlibet penas dampnabiliter incidere premissas. Et ubicunque dicti excommunicati vel alter eorum venerit volumus et precipimus sub pena premissa, ut quamdiu ibidem perstiterint et per triduum post eorum vel alterius eorum abinde recessum penitus cessetis a divinis; quod si quisquam presbiterorum temerarie attemptare presumpserit, noverit se ipso facto irregularitatis notam incursurum, super qua nullus iuxta canonum decreta citra sedem apostolicam auctoritatem habebit dispensandi. Et nichilominus si qui presbiterorum huiusmodi nostras excommunicationis et interdicti ymmo verius apostolicas proprie salutis immemores sententias violare presumpserint, coram ipsis excommunicatis sic per nos ligatis ut prius divina scienter vel in ecclesiis interdictis preter in casibus a iure concessis celebrando ymmo prophanando ipsos terrana tantum et canonica monicione premissa et eorum quemlibet contravenientem tamquam ecclesiastici nervi contemptorem easdem volumus incidere sententias ipso facto. Similo modo ipsorum excommunicatorum in huiusmodi pertinacia rebellione, excommunicacione et obstinacione fautores, defensores et ne mandatis ecclesie pareant exhortatores, nisi statim resipiscant vel alter eorum ab huiusmodi insania resipiscat, canonica monicione premissa hiis presentibus dictis declaramus subiacere sentenciis, nullam sentenciarum neque excommunicationis neque interdicti nisi nostris hiis presentibus et prioribus nostris paruerint vel alter eorum paruerit mandatis relaxaturi. Et si quisquam, quod absit, cuiuscunque eciam status fuerit aut condicionis, aliquam violenciam personalem vel realem exequtoribus presencium nostrarum, ymmo verius litterarum apostolicarum, quominus ipsas debite poterint demandare exequcioni, inferre presumpserit, dictas nostras excommunicacionis et interdicti volumus ipso facto incidere sententias, et si pretextu metus qui cadere poterit in constantem huiusmodi nostre littere ymmo verius apostolice impedientibus vel procurantibus filiis Belial debite nequeant demandari exequcioni, extunc iuxta legalia instituta ad instar publicorum edictorum que quondam scribi et poni consueverunt in albo pretoris volumus copiam harum nostrarum litterarum sub sigillis exequtorum valvis ecclesiarum sancti Petri in Berhova et sancti Laurencii in Langwerden affigi, et affixam dimittere ita quod verisimiliter in premissorum rebellium, contumacium, excommunicatorum et obstinatorum presens nostrum mandatum, ymmo verius ut premittitur apostolicum, poterit deduci noticiam et proinde ipsas litteras nostras tamquam debite volumus habere exequtas. In hiis exequendis vos, qui ad presencium exequcionem fueritis requisiti, unus alium non exspectet nec se sub pena premissa per alium nisi evidenti id suadente necessitate excuset.
Et quidquid vobis in presenti occurrerit negocio nobis liquide et diem execucionis vestre et ipsius qualitatem vestram sub pena premissa rescribatis per transfixa. In premissorum fidem et indubitabile testimonium sigillum nostre abbacialis dignitatis presentibus ex certa scientia duximus appendendum. Datum anno Domini M^o CCCC^o XX^o septimo, die Crispini et Crispiniani martyrum.

x

x

Fonds	Ostfriesisches Urkundenbuch, I
Fol.nr.	S. 328
Nr	363
Olim	Nach dem Orig. Kl. Termünten (Menterna) Urk. Nr. 2.
Jaar	1427
Datumcode	Crispi

x

x

x

Commentaar	Das Siegel zeigt das Bild eines Geistlichen mit Stab und Buch in gothischer Nische.

x

Materiaal	papier

x

Edities	E. Friedländer, Ostfriesisches Urkundenbuch I (Emden 1878), nr. 363